Uygulama Kontrolleri

DERS: 9

Bilgi işleme kontrolleri; İşlemler, girdi adımını aştıktan sonra sistemin bilgi işleme adımına girer. Bilgi işleme kontrolleri üç kategoride ele alınabilir:

•  Geçiş Kontrolleri
•  İşletmen(operatör) Kontrolleri
•  Denetim İzi Kontrolleri

Bu kontroller,sistem içindeki her bir geçişin tam ve doğru olarak işlemesini sağlar. Yığın kontrol sayıları ya veri girdi aşamasında yaratılır ya da ayrı bir kontrol kaydı içinde veya bir iç etiket(label) içinde yer alırlar.

Yığın işlem kontrollerinde ele aldığımız parasal tutar alanları, kayıt sayıları ve anlam taşımayan sayılar; sistemde her bir ana işlemden ve her bir geçişten sonra bir araya getirilmekte ve kontrol kayıtları içinde saklamış değerlerle karşılaştırılmaktadır. Yine yığın içindeki her bir kaydın işlem kodu,kontrol kayıtları içinde yer alan işlem koduyla karşılaştırılarak işlenmekte olan kaydın doğruluğu sağlanır.

Şekilde gösterilen uygulamada alacak hesapları geçişinin sonunda yığın kontrol sayıları yeniden hesaplanmakta ve veri girdi geçişinden gelen kontrol toplamlarıyla uzlaştırılmaktadır. Bu sayılar, daha sonra stok günleme geçişine geçilir. Burada bu sayılar tekrar hesaplanarak uzlaştırılır ve çıktı geçişine geçirilir. Her bir geçişte bulunan hatalar, özel işaretlerle hata kütüğüne yerleştirilir.

Geçiş kontrolleri

İşletmen (operatör) kontrolleri; bazı sistemler işletmen müdahalesini sınırlayarak en aza indirirler yinede işletmen müdahalelerini tamamen ortadan kaldırmak mümkün değildir.

Denetim izi kontrolleri; bir denetim izinin korunması, bilgi işleme kontrollerinin önemli bir amacı olmalıdır. Bilgisayar kullanılan bir işletmede her bir işlem, kaynak işlemlerden finansal tablolara yansıyışına dek bilgi işlemenin her aşamasında izlenebilir olmalıdır.

Çıktı kontrolleri; her şeyden önce bilinmelidir ki çıktıların doğruluğu ve güvenilirliği, buraya dek üzerinde durulan kontrollerin varlığına ve etkinliğine bağlıdır. Girdiler üzerindeki kontroller ve bilgi işleme kontrolleri gerektiği gibi oluşturulmuş ise bilgisayar çıktıları üzerinde yüksek düzeyde bir güvenilirlik de yaratılmış demektir. Buna rağmen başta girdi verisi üzerindeki kontrollerin kesin olarak doğruluğunu sağlamak amacıyla çıktıların da kontrolü gereklidir.

Çıktıların kontrolü açısından üzerinde durulması gerekli üç temel nokta:

• Çıktıların doğrulanması
• Çıktıların dağıtımı
• Özel raporlar